اصول فراموش‌نشدنی در صدور گواهی استعلاجی
یکی از رایج‌ترین گواهی‌هایی که توسط پزشک صادر می‌گردد گواهی استعلاجی است. این گواهی معمولاً به در خواست خود بیمار یا ولی وی به منظور استراحت و عدم حضور در محل کار یا مدرسه صادر می‌گردد...
در مورد صدور گواهی استعلاجی باید به چند نکته اساسی توجه نمود که در اینجا به این موارد اشاره می‌نماییم:
احراز هویت: در خصوص صدور هر گواهی باید به امر احراز هویت فردی که برای وی گواهی صادر می‌گردد توجه و دقت بسیار زیادی نمود چرا که ممکن است فردی که جداً مبتلا به بیماری است به شما مراجعه نماید و نام فرد دیگری را به جای نام واقعی خود به شما بگوید و شما با توجه به معاینه انجام شده گواهی مبنی بر معاینه وی در زمان مشخص و نیاز به استراحت برای وی صادر نمایید و این در حالی باشد که فرد اصلی در همان زمان در مکان دیگری به انجام بزه کاری و مثلاً سرقت مشغول است و بعداً در صورت سوال مقام قضایی گواهی پزشک را مبنی بر معاینه توسط وی در آن زمان خاص و ابتلا به بیماری به مراجع قضایی ارایه می‌نماید که در این حالت پزشک به عنوان شریک جرم و معاون در ارتکاب بزه معرفی خواهد شد.
حالت دیگر در امر اخذ گواهی سلامت است که ممکن است فردی سالم به جای یک بیمار، خود را به پزشک معرفی نماید و پزشک بدون احراز هویت وی را معاینه نموده و آزمایش‌های لازم را درخواست کرده و در نهایت گواهی سلامت به نام فرد بیمار صادر نماید این حالت را در افراد معتاد که نیاز به اخذ گواهی سلامت و عدم اعتیاد دارند می‌توان دید. به این ترتیب که یک فرد سالم خود را به نام فرد دیگری که معتاد است و نیاز به گواهی عدم اعتیاد دارد معرفی نموده و مورد آزمایش قرار می‌گیرد و گواهی عدم اعتیاد به نام فرد معتاد دریافت می‌دارد.
ثبت دقیق زمان انجام معاینه و صدور گواهی: از جمله موارد بسیار مهم در امر صدور هر گواهی ثبت تاریخ و بعضاً ساعت معاینه است. لازم است که تاریخ معاینه را هم به عدد و هم به حروف نوشت تا قابل تغییر و دست‌کاری نباشد. این موضوع در مورد مدت زمان استعلاجی و آغاز و پایان (مدت زمان استراحت) نیز صدق می‌کند.
عدم اعلام نوع بیماری در گواهی (رازداری پزشکی): براساس اصل رازداری پزشکی، پزشک نباید نوع بیماری را در گواهی پزشکی ذکر نماید مگر با اجازه بیمار. البته در خصوص بیماری‌های عادی مانند سرماخوردگی این امر چندان مهم به نظر نمی‌رسد اما برای مثال در خصوص بیماری‌های STD و یا بسیاری بیماری‌های دیگر اعلام نوع بیماری ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی برای بیمار شده و در صورت شکایت بیمار، برای پزشک نیز مشکلاتی ایجاد نماید.
بعضی از امراض که جزو اسرار بیمار محسوب می‌گردند سزاوار ذکر در گواهی نیستند، مگر اینکه خود بیمار از پزشک بخواهد که در گواهی ذکر گردند. در این حالت ضمن اینکه به بیماری وی در گواهی اشاره می‌شود باید ذکر گردد که بنا به درخواست بیمار و با رضایت وی نوع بیماری در گواهی آورده شده است تا بعداً این امر مورد ادعای بیمار قرار نگیرد.
ذکر مدت استراحت در گواهی استعلاجی اجباری نیست: نکته مهم دیگر این است که صدور گواهی استعلاجی الزاماً با تعیین مدت زمان استراحت همراه نیست و در صورت عدم صلاحدید پزشک، گواهی استعلاجی (استراحت) صادر نمی‌گردد، بلکه تنها گواهی می‌شود که بیمار در این تاریخ ویزیت شده است.
ممانعت از دست‌کاری گواهی صادر شده: در صدور گواهی‌های مهم ترجیحاً بهتر است که ابتدا و انتهای تمامی خطوط را با ضربدر بست و این امر را خصوصاً در مورد سطر آخر انجام داد تا مبادا به منظور سوء‌استفاده، مطلبی به گواهی اضافه شود.
رعایت نظم و ترتیب در صدور گواهی: گواهی باید خوانا و دور از هرگونه اشکال دستوری و انشائی باشد و نیز ترجیحاً باید فاقد قلم‌خوردگی باشد و این امر خصوصاً در محل تاریخ‌های نوشته شده در گواهی بسیار مهم است.
در صورت قلم‌خوردگی در یک گواهی ممکن است مرجع مورد نظر از پذیرش آن سر باز زند.
در صورت تغییر مطلبی در یک گواهی تا حد امکان بهتر است که گواهی مجدداً تهیه گردد و اگر این امر امکان ندارد لازم است در گواهی به تغییر ایجاد شده، اشاره دقیق صورت گیرد و این تغییر مجدداً مهر و امضا شود.
تعیین مدت زمان استراحت بر اساس موازین علمی: مدت استراحت تعیین شده در گواهی استعلاجی باید متناسب با بیماری فرد باشد و نه بیشتر. برای مثال تعیین یک هفته استراحت برای یک سرماخوردگی ساده، بسیار غیرمعمول و غیرعلمی است ولی همین مدت برای یک پنومونی ممکن است لازم به نظر رسد.
لازم به ذکر است که در مورد بیماری‌هایی که نیاز به مدت استراحت طولانی دارند بهتر است مدتی را به عنوان مدت زمان استعلاجی موقت تعیین نمود و به این امر اشاره کرد که بعد از این مدت نیاز به معاینه مجدد بیمار می‌باشد و در صورت نیاز، استراحت مجدد تعیین می‌گردد.
اجتناب از ثبت موارد براساس شک و گمان: در صدور گواهی هرگز نباید مطلبی را بر اساس شک و گمان ذکر کرد و در صورت عدم اطمینان به نکته‌ای اگر ثبت آن در گواهی ضرورت داشت باید به وجود شک و گمان در آن اشاره نمود.
