اطلاعيه شماره 92 تاريخ: 1387/12/20 هشدار در خصوص استفاده از بي حس کننده هاي موضعي

اطلاعيه شماره 92

تاريخ: 1387/12/20

هشدار در خصوص استفاده از بي حس کننده هاي موضعي

مصرف بی حس کننده های موضعی به منظور کاهش درد در ماموگرافی و یا سایر شرایط و  تستهای  پزشکی، می تواند با عوارض جدی و تهدید کننده حیات مانند بی نظمي ضربان قلب، تشنج، مشکلات تنفسي، کوما و حتي مرگ همراه باشد که در اثر جذب سیستمیک فرآورده به دنبال استفاده در محل وسيعي از پوست يا ایجاد پوشش در محل استفاده شده، ایجاد مي شود.

سازمان غذا و داروي آمريکا (FDA)، به تازگي، هشداري در خصوص خطرات جدي ناشي از مصرف بي حس کننده هاي موضعي به منظور کاهش درد ناشي از ماموگرافي و ساير شرايط و تست هاي پزشکي منتشر نموده است. در اين اطلاعيه، نسبت به خطرات بالقوه مصرف فرآورده هاي مذکور در ايجاد عوارض جدي و تهديدکننده حيات مانند بي نظمي ضربان قلب، تشنج، مشکلات تنفسي، کوما و حتي مرگ که در اثر استفاده در محل وسيعي از پوست يا پوشش محل استفاده شده ناشي مي شود، هشدار داده شده است. این سازمان، پیش از این در سال 2007 میلادی، دو مورد گزارش مرگ ناشی از مصرف بی حس کننده های موضعی پیش از           لیزر درمانی دریافت نموده است.  لذا توجه همکاران محترم را به نکات ذيل جلب مي نمايد:

1. FDA به تازگي از انتشار مقاله اي که مصرف بي حس کننده هاي موضعي را در کاهش درد ناشي از ماموگرافي تحت مطالعه قرار داده است، آگاهي يافته است. طي مطالعه مذکور¹، فرآورده بي حس کننده موضعي، در محل وسيعی استفاده و با پوشش پلاستيکي پوشانده شده است. اگرچه هيچ گونه اثرات جانبي جدي در اين مطالعه گزارش نشده است، حجم نمونه مورد مطالعه جهت ارزيابي عوارض جدي احتمالي به اندازه کافي نبوده است. لذا اين سازمان از احتمال ايجاد عوارض جدي و تهديد کننده حيات ناشي از مصرف بي حس کننده هاي موضعي در منطقه وسيعي از پوست يا پوشش منطقه استفاده شده، اظهار نگراني نموده است.
2. بي حس کننده هاي موضعي با انسداد گیرنده های درد در پوست عمل مي نمايند. برخي از فرآورده هاي موجود در يک         بي حس کننده موضعي مي توانند از پوست عبور نموده، وارد جريان خون شوند. در شرايطي مانند استفاده از                 بي حس کننده موضعي در منطقه وسيع تري از پوست، استفاده از فرآورده بر روي پوست تحريک شده يا آسيب ديده و يا افزايش درجه حرارت پوست، مقادیر بيشتري از فرآورده به جريان خون راه مي يابد.
3. درجه حرارت پوست با تمرينات فيزيکي، پوشش پوست با يک پوشاننده يا استفاده از پد گرم کننده افزايش مي يابد.      تحت اين شرايط، مقدار داروي بي حس کننده که به جريان خون راه مي يابد، غير قابل پيش بيني شده، ممکن است به حدي برسد که عوارض تهديد کننده حيات مانند بي نظمي ضربان قلب، تشنج، مشکلات تنفسي، کوما و حتي مرگ ايجاد نمايد.
4. پيش از توصيه به استفاده ازيک بي حس کننده موضعي به هر دلیل پزشکی، حتماً ايمني مصرف آن را در مقادير لازم جهت کسب اثرات ضد درد، ارزيابي نموده، استفاده از ساير اقدامات درماني را بررسي نماييد. در صورتي که استفاده از يک       بي حس کننده موضعي، بهترين گزينه تشخيص داده شد، کمترين مقدار موردنياز بايستي تجويز شود.
5. در صورت استفاده از بي حس کننده هاي موضعي به هر دليل، مصرف فرآورده بايستي به منطقه درد محدود شود.
6. بي حس کننده هاي موضعي نبايد بر روي پوست تحريک شده يا آسيب ديده استفاده شوند.

1. Lambertz CK et al. Premedication to Reduce Discomfort during Screening Mammography. Radiology 2008; 248(3): 765-72.

مرکز ثبت و بررسی عوارض ناخواسته داروها

معاونت غذا و دارو- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي