تاریخچه انجمن فیزیوتراپی در ایران
تاريخچه فيزيوتراپي ايران
انجمن فيزيوتراپي با تاريخچه تأسيس اولين مركز آموزش فيزيوتراپي كشور يا به عبارت ديگر تاريخچه فيزيوتراپي ايران به علت همزماني فعاليت و به علت يكي بودن پيشگامان آن پيوندي ناگسستني دارند. گرچه تاريخچه فيزيوتراپي در جهان با جنگ هم يك پيوند آشكار دارد ولي امروز كه به گذشته نگاه مي كنيم اگر هم آن جنگ هاي تأثير گذار هم رخ نمي داد فيزيوتراپي بازهم به تكامل خود ادامه مي داد. فيزيوتراپي از علمي سود مي برد كه تاريخچه اش از طب مدرن امروز قويتر و قديمي تر است، فيزيوتراپي هم ، با طب مدرن همگام بوده است و به نظر مي رسد اگر تمام دلائل تكامل فيزيوتراپي در جهان را كه به عنوان يكي از اركان سلامت جامعه پذيرفته شده رديف هم قرار دهيم، مؤثر بودن ، نداشتن عوارض ، توجه به تكنيك هاي فيزيكالPhysic و مهم تر ازاين ها به علت ارزان بودن فيزيوتراپي هميشه در حال گسترش و توجه سياست گذاران سلامت و بهداشت و درمان كشور ها بوده و در آينده بيشتر خواهد شد. امروز مراجعه به فيزيوتراپي براي بيماران نسبت به ديگر تخصص ها در اولويت و در خط مقدم درمان قرار گرفته و اين تمايل به خاطر دوري از درمانهاي شيميايي و داروئي است و در آينده محبوب تر هم خواهد شد.
فيزيوتراپي با تمام گروههاي پزشكي و تخصصي ارتباطي مستقيم و پيوندي اجتناب ناپذير دارد و همين طبيعت نحوه كار و شرح وظائف باعث مي شود در كنار اين تخصص ها گاهي مستقل، گاهي همراه،گاهي همگامي، گاهي مكمل ولي حضوري تأثيرگذار داشته باشيم.
مختصري از تاريخچه فيزيوتراپي در ايران
وقتي اين تعاريف را يا مقدمه فوق را مي پذيريم فيزيوتراپي هم در ايران شروع و تكامل پيدا مي كند. آثار زيادي از فيزيوتراپي سنتي كه در بسياري از كشورها رواج و مرسوم بوده در ايران نداريم ولي زماني كه چند نفر از تحصيل كرده هاي ايراني كه رشته فيزيوتراپي را در خارج گذرانده و به ايران مراجعه مي نمايند تكامل با تأسيس يا آغاز تاريخچه فيزيوتراپي ايران را شاهد هستيم. گمان داريم هريك از اين فارغ التحصيلان خارج كشور براي انتخاب اين رشته در خارج داستاني شنيدني و مخصوص به خود را بايد داشته باشد، چون در آن زمان هيچ اسمي يا شناختي در جامعه از فيزيوتراپي حتي در سطوح درماني يا مراكز درماني كشور شنيده نمي شد از طرف ديگر به طور كلي داستان شروع به كار هر كدام از اين پيشگامان رشته در كشور واقعاً شنيدني هستند و در كنار اين داستانها يك چيز مشترك وجود داشته و آن عشق حرفه اي و تلاش است كه شرح آن هدف نوشتن اين مختصر تاريخچه فيزيوتراپي ايران نيست.
اولين فيزيوتراپيست تحصيل كرده ايراني از كشور انگلستان به نام خانم فيزيوتراپيست ثريا سپاهي (فرمانفرمايان ) كه به دليل عدم اشتغال ثابت يا فعاليت مستمر يا مشاركت مستمر در تأسيس انجمن يا تأسيس مدرسه فيزيوتراپي فعاليت حرفه اي ايشان گاه و بي گاه و متغير بوده است.
در زمان شروع و شناخت فيزيوتراپي در كشور در آغاز سالهاي 1340 دو سازمان يكي وزارت بهداري و يكي دانشگاههاي پزشكي از اركان مهم اجرائي بهداشت و درمان كشور محسوب مي شدند.
الف ـ در وزارت بهداري اولين مركز فيزيوتراپي در كشور در بيمارستان فيروزگر تهران شكل مي گيرد كه يك مركز يا بيمارستان مهم وابسته به اين وزارتخانه بوده و فيزيوتراپيست هاي پيشكسوت در اين بيمارستان فيزيوتراپيست شادروان حسين قوام (مسئول بخش فيزيوتراپي) خانم فيزيوتراپيست ديانا سنندجي ـ فرزانه فتح‌اله زاده مهرآسا خراساني بوده اند كه اولين بخش فيزيوتراپي مجهز آن روزگار را پايه گذاري مي كنند.
ب ـ در‌دانشگاه تهران اولين فيزيوتراپيست شاغل خانم فيزيوتراپيست پروين زانيچ خواه (علوي)، فارغ‌التحصيل از انگلستان بوده اند كه آغاز فعاليت ايشان 1340 در محدوده بخش اعصاب بيمارستان هزار تخت خواب بوده است. ابتداي آغاز به كار فقط بيماران بستري و سپس از اتاقي كه به ايشان اختصاص داده مي شود فيزيوتراپي هم مثلاً گسترش پيدا مي كند بدون اين كه تجهيزاتي داشته باشند.
دومين فيزيوتراپيست شاغل در دانشگاه تهران و باز هم در بيمارستان هزار تخت خواب (امام خميني) خانم فيزيوتراپيست مينا داريوش (ساساني) فارغ التحصيل از انگلستان بوده اند كه در شناخت، گسترش و پيشرفت اين رشته در كشور نقش تأثيرگذاري را ايفا مي نمايند. در حقيقت فعاليت ايشان سبب مي شود كه نياز به اين رشته درماني بيشتر شناخته شده و بهمراه ديگر پيشكسوت هاي اين رشته نوپا در كشور اولين قدمهاي مثبت ولي سريع در تأسيس يك مركز آموزش فيزيوتراپي در سطح دانشگاه به اجراء در آيد.
سومين فيزيوتراپيست شاغل در دانشگاه تهران خانم فيزيوتراپيست حوري نازنين مويد حكمت بوده اند كه فارغ التحصيل از كشور فرانسه و باز هم آغاز فعاليت ايشان در بيمارستان امام خميني بوده است. از فيزيوتراپيست هاي قديمي و پيشكسوت در آن دهه 1340 در خارج از دانشگاه تهران در كشور مي توان از خانم فيزيوتراپيست مريم نورائي در بيمارستان شركت نفت خانم مهين زعيمي در بيمارستان آپادانا، خانم شيرين و........... نام برد.
مختصري از تأسيس مدرسه عالي فيزيوتراپي در ايران
جايگاه خالي فيزيوتراپي در كنار ساير رشته هاي پزشكي و تخصصي ولي تلاشها و تحمل پيشگامان اين رشته كه با عشق به حرفه و فعاليت بسيار دشوار ولي تأثيرگذار آنان، سبب مي شود فكر تأسيس اولين مركز آموزش فيزيوتراپي شكل گرفته، پيشنهاد شده و تصادفاً مسير تقاضا در جهتي پيش برود كه افراد عاشق و آشنا به رشته فيزيوتراپي اين پيشنهادات را دريافت و در تكامل يا به اجراء در آمدن آن فقط تسهيلات ايجاد نمايند و بدون نام در اين خدمت گذاري هميشه سهيم بوده و اين چنين تأثيرگذار باشند.
سازمان بهداشت جهاني پيشنهاد ايران را براي تأسيس اين مركز آموزشي پذيرفته و براي كمك به راه‌اندازي اولين مدرسه School (كه در مكتب انگليس براي دانشكده هاي پزشكي هم بكار مي رود) فيزيوتراپي كشور، خانم مارگارت جانسون را با مقداري تجهيزات اهدائي روانه ايران مي كند.
خانم م ـ جانسون با حضور در دانشگاه تهران و استفاده از امكانات آموزشي دانشكده پزشكي جلسات تأسيس و پذيرش دانشجو را آغاز ولي برخلاف آن چه امروز مشاهده مي شود سوابقي از صحبت در مورد مكان اين مدرسه در صورتجلسات آورده نشده است. بالاخره بعد از ماهها جلسات و صورتجلسه با كمك همان پيشگامان فيزيوتراپي در دانشكده پزشكي دانشگاه تهران اولين گروه از دانشجويان وارد رشته فيزيوتراپي مي شوند و همزمان در گوشه‌اي از بيمارستان كانكس براي فعاليت اداري تعيين مي شود.
پذيرش هر ساله دانشجو و مسلماً نياز به تدريس دروس اختصاصي زمان زيادي نمي گذرد تا اولين ساختمان براي ادامه فعاليت اين مدرسه در خيابان كارگر شمالي نبش جنوب شرقي بلوار كشاورز اجاره و مدرسه به اين مكان كه ساختمان قديمي بود منتقل شود.
بعد از افراد استخدام شده فوق در دانشگاه در همان دهه 1340 فيزيوتراپيست تيرداد ضرابي ـ فيزيوتراپيست محسن هاشمي هر دو فارغ التحصيل از انگلستان به كادر آموزشي دانشگاه اضافه و به همراه ديگر همكاران علاوه بر تدريس دروس اختصاصي كارآموزيهاي بيمارستاني دانشجويان فيزيوتراپي را به عهده مي گيرند. خانم شيده وزيري فارغ التحصيل از كشور آمريكا نقر بعدي بودند كه به كادر آموزشي اضافه شده اند.
اولين رئيس مدرسه عالي فيزيوتراپي در كشور را آقاي دكتر ابراهيم چهرازي متخصص از فرانسه به عهده داشتند كه همزمان رئيس بخش اعصاب در بيمارستان هزار تخت خواب را نيز عهده‌دار بودند.
دومين رئيس مدرسه عالي فيزيوتراپي بعد از آقاي دكتر چهرازي آقاي دكتر منوچهر نواب متخصص طب فيزيكي از كشور فرانسه بودند كه حضور ايشان در تكامل و تدوين برنامه ها نقش انكارناپذيري را ايفا مي نمايند و بتدريج مدرسه عالي فيزيوتراپي به موسسه عالي توانبخشي و امروز به نام دانشكده توانبخشي دانشگاه علوم پزشكي تهران تغيير نام داده فعاليت مي كند.
بعد از گذشت چند سال در مؤسسه عالي توانبخشي رشته هاي كاردرماني و گفتاردرماني تأسيس گرديد. دومين دانشكده فيزيوتراپي در تهران با تلاش آقاي دكتر شجاع الدين شيخ الاسلام‌زاده زير نظر وزارت رفاه اجتماعي تأسيس و سپس در دانشگاه شيراز نيز فعاليت آموزشي فيزيوتراپي آغاز گرديده است. اكنون دانشكده‌هاي فيزيوتراپي (توانبخشي) در دانشگاه علوم پزشكي تهران ـ دانشگاه علوم پزشكي ايران ـ شهيد بهشتي ـ دانشگاه تربيت مدرس ـ دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي، اصفهان ـ اهواز ـ تبريز ـ شيراز ـ سمنان ـ زاهدان تأسيس و هر ساله دانشجو مي پذيرند.
براي همكاران جوان كه شاهد تلاش ها، رنج ها، زحمات، پيگيري ها و تحمل خيلي چيزها كه به دور از تصورشان خواهد بود درك اين واقعيت ها دشوار مي باشد. امروز فيزيوتراپي در كشور آن ترقي و پيشرفت لازم را نداشته ولي همين يك قدم ثمره فداكاري هاي پيشكسوت هايي است كه با عشق به حرفه خود سبب شدند اين رشته تخصصي در ايران شناخته شده جلو برود.
تأسيس انجمن فيزيوتراپي ايران
فارغ التحصيلان خارج كشور كه اكثريت قريب به اتفاق آنان از كشور انگلستان بودند و با هزينه شخصي تحصيل كرده بودند با سيستم آموزشي اين كشور و اختيارات و اهميت لزوم يك انجمن فيزيوتراپي آشنا بودند. همين تعداد قليل به عنوان مؤسس انجمن قدم برداشته و انجمن فيزيوتراپي در كنار حرفه ايران را تأسيس و به ثبت رسانيده و همين اعضاء مؤسس هيئت مديره و اعضاء انجمن بودند. بعد از فارغ التحصيل شدن اولين گروه فيزيوتراپي از دانشگاه تهران در مرداد ماه 1348 و در سالهاي بعد تعداد اعضاء انجمن هم افزايش پيدا كرده است. اكنون تعداد اعضاء انجمن بيش از دو هزار نفر كه تمام همكاران، خودجوش عضويت در انجمن را مي پذيرند.
يادداشت هاي پراكنده:
ـ اولين عضو انجمن فيزيوتراپيست شادروان هرمز قوام
ـ اولين مركز فيزيوتراپي دولتي بيمارستان فيروزگر تهران
ـ اولين مركز فيزيوتراپي در بيمارستان خصوصي كشور بيمارستان پارس
ـ اولين مركز مطب خصوصي فيزيوتراپي در كشور فيزيوتراپي تهران
ـ اولين مركز خصوصي فيزيوتراپي توسط فارغ التحصيل ايران فيزيوتراپيست هاشم بازرگاني
ـ اولين عقد قرارداد با بيمه فيزيوتراپيست هاشم بازرگاني
ـ اولين عضو افتخاري انجمن خانم مارگارت جانسون از انگلستان
ـ اولين فيش پرداخت حق عضويت متعلق به آقاي حسين قوام
- اولين فيزيوتراپيست فارغ التحصيل از مدرسه عالي فيزيوتراپي در استخدام دانشگاه خانم ناهيد طريقي و زهرا طهماسب زمانيان
لازم به يادآوريست كه تعدادي از پيشكسوتان در تدريس به صورت قراردادي با دانشگاه در سالهاي اول تأسيس همكاري نموده‌اند.
