پلاسما فرزیس

پلاسما فرزیس

مقدمه :

خون از دو قسمت شامل سلول های خون و پلاسما تشکیل شده است . سلول های خونی شامل گلبول های قرمز ،گلبول های سفید وپلاکت ها است که هرکدام وظیفه مهمی بر عهده دارند . پلاسمای خون شامل آب ، املاح ، چربی ، ویتامین ها ، پروتئین ، هورمونها و بسیاری مواد دیگر است که از طریق گردش خون در اختیار ارگان ها و سلولهای مختلف بدن  قرار می گیرند . مواد موجود در پلاسما برای عملکرد سلول ها ، ارگانها و حیات انسان ضروری است .

فرزیس به معنی جداسازی است و آفرزیس یا همافرزیس به معنی جداسازی اجزای خون می باشد . پلاسما فرزیس به معنی جداسازی پلاسما است . در این فرایند ، در چند مرحله ابتدا مقدار مشخصی خون کامل از اهداکننده گرفته شده وسپس توسط دستگاه های پیشرفته وکلاملا خودکار ، پلاسمای آن جدا گردیده وسلول های خونی مجددا به اهداکننده پلاسما برگردانده می شود . با روش پلاسما فرزیس می توان مقادیر قابل توجهی پلاسما از فرد اهداکننده تهیه نمود بدون آنکه برای وی ضرر وزیانی داشته باشد .  از کاربردهای مهم روش پلاسمافرزیس ، تهیه پلاسماهای اختصاصی از اهداکنندگان واجد شرایط است .

پلاسماهای اختصاصی دارای مواد و ویژگی خاصی هستند که در پلاسمای سایر افراد به طور معمول وجود ندارد . یکی ازروشهای تهیه پلاسمای اختصاصی ، انجام واکسیناسیون است . واکسیناسیون افراد در برابر بیماری مورد نظر ، موجب تحریک سیستم ایمنی در فرد و تولید پروتئین هایی به نام آنتی بادی بر ضد عامل ایجاد آن بیماری می کند . وجود این آنتی بادیها در پلاسما  ویژگی خاصی است  که در صورت تهیه پلاسمای  حاوی آنها و پالایش آن پلاسما ها می توان محصول تغلیظ شده ای از آن آنتی بادیها را فراهم نمود که در پزشکی ، مصارف درمانی و پیشگیرانه دارند . سرم ضد هاری از محصولات مهمی است که طی این فرآیند تولید می گردد .

برای این منظور ابتدا جهت داوطلبان واجد شرایط اهدای پلاسما (پلاسمافرزیس) ،  واکسیناسیون ضد بیماری هاری طی چند نوبت انجام می شود . در نتیجه این اقدام ، ضمن ایجاد مصونیت داوطلبان در برابر بیماری هاری ،  این امکان فراهم می گردد که با تهیه پلاسمای آنان و پالایش آن ،  با تولید سرم ضد هاری ، نیاز کشور برای واردات این محصول کاهش یافته و این محصول پلاسمایی  با سهولت بیشتری در دسترس بیماران نیازمند قرار گیرد . سرم ضد هاری در درمان بیماری هاری وپیشگیری از ابتلا به این بیماری پس از تماس آلوده کننده با حیوانات مبتلا کاربرد دارد .

مراحل اهدای پلاسما :

1- در صورت تصمیم به اهدای پلاسما ، به واحد پلاسما فرزیس سازمان انتقال خون  مراجعه کنید . ( واحد پلاسمافرزیس اداره کل انتقال خون خراسان رضوی واقع در مشهد حد فاصل چهارراه خسروی وچهار راه شهدا -کوچه بیمارستان شاهین فر – کوچه جهان - مرکز درمانی ایثار - طبقه اول -  تلفن 2256554 )

2-در واحد پلاسمافرزیس ابتدا پزشک مسئول  به صورت محرمانه و خصوصی ضمن معاینات لازم ، سوابق پزشکی ، عادات و رفتار های مرتبط با تندرستی شما رابررسی می نماید .

3- سپس نمونه خون شما  برای انجام آزمایشات لازم اخذ می گردد . بر روی این نمونه خون ، همه آزمایشاتی که بر روی خون اهداکننندگان خون کامل صورت می گیرد ، انجام می شود.

4- پس از چند روز ، در صورتی که نتیجه بررسی های آزمایشگاهی سالم باشد ، واکسیناسیون ضد هاری انجام می شود . واکسیناسیون در 5 نوبت  در روز های 0-3-7-14-28 صورت می گیرد.

5- بعد از گذشت 45 روز از تلقیح آخرین واکسن ، بررسی آزمایشگاهی سنجش آنتی بادی تولید شده انجام می شود ، اگر میزان آنتی بادی تولید شده در داوطلب در حد مطلوب بود ، اهدای پلاسما توسط وی آغازخواهد شد.

6- کلیه داوطلبانی که پلاسما اهدا می نمایند نباید تا زمانی که این همکاری را دارند ، خون اهدا کنند . همزمانی اهدای خون و اهدای پلاسما می تواند برای سلامت افراد مضر باشد.

آیا  می دانید :

1-  در فرایند پلاسمافرزیس ، از مدرنترین تجهیزات وجدید ترین فن آوریها استفاده می شود .

2- همه مراحل پلاسما فرزیس در یک سیستم بسته و کاملا استریل انجام می گیرد .

3- با هر بار اهدای پلاسما ، نمونه خون اهداکنننده آزمایش شده و وی از سلامت خود مطلع می شود .

4- کل فرآیند اهدای پلاسما حدود یک ساعت ونیم  به طول می انجامد .

5- پلاسمای مردم ایران از سالمترین پلاسماهای جهان است .

6- بسیاری از شواهد پزشکی بیانگر آن است که فرآورده های تهیه شده از پلاسمای افراد یک قوم و ملیت برای آن قوم  موثرتر است ، پس  مردم هر کشور باید خون و فرآورده های پلاسمایی مورد نیاز بیمارانشان را خودشان تأمین نمایند .

7- بسیاری از مردم دنیا پلاسمای خود را اهدا می کنند .

8- بدن ما پلاسمای اهدا شده را طی مدت 48 تا 72 ساعت مجدداً جایگزین می کند .

9- هر فرد سالم واجد شرایط می تواند سالانه حداکثر 24 نوبت پلاسما اهدا نماید . حداقل فواصل مجاز اهدای پلاسما 3 روز است  اما جهت تسهیل در تردد و مدیریت زمان داوطلبان ، اهدای پلاسما به فاصله هر 7 تا 14 روز توصیه می گردد . با این حال تعداد دفعات اهدای پلاسما براساس تمایل اهداکنندگان برنامه ریزی خواهد شد .

10 – حجم پلاسمای اهدایی در هر نوبت حدود 500 میلی لیتر است که معادل حجم یک واحد خون کامل میباشد با این تفاوت که در پلاسمای اهدایی ، سلول های خونی وجود ندارند چرا که در طی روند پلاسما فرزیس ، سلولهای خونی  به بدن اهدا کننده برگردانده شده اند .

11- شما با اهدی پلاسمای سالم خود می توانید ضمن مشارکت در شکوفایی اقتصاد در حوزه بهداشت و درمان و خودکفایی در تولید فرآورده های مشتق از پلاسما ، در سلامت بیماران نیازمند نیز نقش مهمی ایفا نمایید .