مقاله ها

تاب آوری، حفظ روحیه و پای کار ماندن کادر درمان در بحبوحه نبرد

دکتر مسعود زحمتکش، مدیر روابط عمومی و عضو هیأت مدیره سازمان نظام پزشکی مشهد

تاب آوری، حفظ روحیه و پای کار ماندن کادر درمان در بحبوحه نبرد

در پیچیده‌ترین و دشوارترین بحران‌ها، به‌ویژه در زمان جنگ، کادر درمان نه‌تنها خط مقدم مقابله با آسیب‌ها و بیماری‌ها است، بلکه قلب تپنده جامعه‌ای است که برای بقا می‌جنگد. این گروه ایثارگر، فراتر از مقابله با حجم فزاینده بیماران و کمبود منابع، با فرسایش روانی، خستگی مفرط و گاه حتی استیصال دست‌وپنجه نرم می‌کند. از همین رو، حفظ تاب‌آوری روانی و انگیزه حرفه‌ای این قشر، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت حیاتی برای پایداری و بقای نظام سلامت کشور به شمار می‌رود.

تاب‌آوری؛ پایداری در دل طوفان

تاب‌آوری (Resilience) در کادر درمان را می‌توان توانایی چشمگیر آن‌ها در سازگاری مؤثر با فشار‌های روانی و فیزیکی ناشی از جنگ تعریف کرد. این توانایی، به آن‌ها امکان می‌دهد تا پس از تجربه بحران‌ها و شوک‌های شدید، به سرعت به عملکرد مؤثر خود بازگردند. دستیابی به این سطح از تاب‌آوری نیازمند برنامه‌ریزی و همچنین حمایت‌های بی‌وقفه در طول دوران بحران است.

راهکارهای کلیدی برای حفظ روحیه و پایداری

۱. حمایت روانی و عاطفی مستمر

ایجاد تیم‌های روان‌شناسی درون‌سازمانی برای گفت‌وگو و مداخله در بحران

فراهم‌کردن امکان تخلیه هیجانی و گفت‌وگو در شیفت‌های استراحت

برگزاری جلسات کوتاه «بازگویی تجربیات» (Debriefing) پس از مأموریت‌های سخت

۲. رسانه‌های صنفی و بازنمایی مثبت

پوشش رسانه‌ای از خدمات، ایثار و نقش کلیدی پزشکان و پرستاران

تولید محتوای انگیزشی، ویدئوهای کوتاه و داستان‌های الهام‌بخش از مدافعان سلامت

معرفی چهره‌های شاخص درمانی به عنوان قهرمانان ملی در رسانه‌های صنفی

۳. ایجاد شبکه‌های حمایتی افقی

تقویت حس تعلق از طریق گروه‌های همکار، انجمن‌های صنفی و کمیته‌های داخلی

فراهم‌کردن بستر برای تبادل تجربیات و حمایت همکارانه (peer support)

۴. تثبیت نقش اجتماعی و معنابخشی

تأکید بر ارزش اخلاقی و ملی خدمات کادر درمان در جنگ

ارتباط دادن وظیفه درمانگران با «وظیفه انسانی و میهنی» برای تقویت انگیزه درونی

۵. بهبود شرایط کاری و رفاهی

تأمین حداقلی نیازهای معیشتی، حمل‌ونقل، امنیت محیط کاری

استفاده از شیفت‌های کوتاه‌تر و سیستم نوبت‌دهی منصفانه برای جلوگیری از فرسودگی

پاداش‌های مادی و معنوی مشخص و ملموس، نه فقط تقدیر نمادین

در مجموع، پایداری و تاب‌آوری کادر درمان در دوران جنگ، یک سرمایه‌گذاری استراتژیک در آینده سلامت و امنیت جامعه است. حمایت همه‌جانبه از این قشر ایثارگر، تضمین‌کننده ادامه حیات و کارایی نظام درمانی در برابر سخت‌ترین بحران‌ها خواهد بود.